Myśląc o Henryku Kamieńskim jako o działaczu politycznym konspiratorze ideologu nie tylko budzącym szacunek ale i fascynującym swoją osobowością przypominają mi się słowa Krasińskiego. Po przeczytaniu ostatniej książki Henryka Kamieńskiego za których czytaniem łzy uwielbienia w oczach się rodzą, łzy wywołane pięknem na nich wyrytym (więcej na kregielniakielpino.pl). Polska wdzięczna powinna być za to dzieło. Książka tytańska co do rozmiarów, uroczysta powagą, mądra pojęciami, miłuje ze stanowiska autora nade wszystko ojczyznę i sprawiedliwość.

W końcu rezygnuję z dalszych poszukiwań. Trzeba pogodzić się z tym że na starym cmentarzu algierskim nie można już odnaleźć grobu Henryka Kamieńskiego. Z pewnością zarosły go białe kwiaty akantu. Zielona oaza Ghardaja. Świat mężczyzn i kobiet jest jak słońce i księżyc – widzą się ale nie spotykają (przysłowie kabylskie). Na szczycie pustynnego saharyjskiego wzgórza wznosi się zwężający się ku górze surowy i prosty w kształcie meczet. To meczet Ghardai największej oazy saharyjskiej leżącej w dolinie Muzabu. Obok gęste skupienie płaskich dachów niczym plamy koloru niebieskiego i brązowego na kubistycznym obrazie. Dolina zamknięta jest zewsząd pustynią żółtą i brunatną. Rzeka Muzab bardzo rzadko raz czasem dwa razy w roku wypełnia się wodą. Legenda wiąże powstanie tego saharyjskiego grodu z dziewczyną o imieniu Daja która żyła tu kiedyś ukryta w grocie. Pewnego razu rozpalony przez nią ogień zauważyła podążająca do Warkali (Uargla) karawana. Nomadzi zaopiekowali się Dają a jeden z nich pojął ją za żonę. Po jakimś czasie wrócił do miejsca gdzie ją znalazł i założył Ghardaję. Ghardaja to jeden z pięciu blisko siebie położonych grodów ibadytów stąd przyjęto dla nich nazwę Pentapolu (pozostałe to Malika Bu Nura Bani Jazkan i AlAttaf). Największy z nich to Ghardaja wzniesiona prawie tysiąc lat temu przez ibadytów należących do berberyjskiej grupy etnicznej Zenata. Dlaczego ibadyci woleli skazać się na wygnanie niż uczynić jakiekolwiek ustępstwo w zakresie swojej wiary? Aby dać na to odpowiedź trzeba cofnąć się wiele wieków wstecz.